Εορταστική Θλίψη

Είναι δυνατόν οι γιορτές να αποτελούν μία περίοδο δυστυχίας για κάποιους ανθρώπους;

Ναι, για κάποιους συνανθρώπους μας οι γιορτές συνοδεύονται από έντονα συναισθήματα θλίψης και μοναξιάς. Υπάρχουν πολύ λόγοι για αυτό. Παρακάτω θα αναλύσουμε μερικούς μόνο από αυτούς.

Η κοινωνική επιταγή περί ευτυχίας κατά τη διάρκεια των διακοπών των Χριστουγέννων υπογραμμίζει την προσωπική θλίψη

Υπάρχει η κοινωνική επιταγή σύμφωνα με την οποία πρέπει κανείς να περάσει οπωσδήποτε όμορφα και χαρούμενα κατά τη διάρκεια των εορτών. Αλλά όσοι συνάνθρωποί μας αισθάνονται θλιμμένοι για κάποιον λόγο κατά τη διάρκεια των εορτών τείνουν να βιώνουν την θλίψη τους αυτή πιο έντονα αφού οι γύρω τους φαίνεται πως έχουν μία εύθυμη και εορταστική διάθεση. Ένα από τα πιο συχνά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η αδυναμία να νιώσει κανείς ευχαρίστηση από δραστηριότητες που υπό κανονικές συνθήκες θα αποτελούσαν πηγή ευχαρίστησης για το άτομο. Φερ’ ειπείν, κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου κατάθλιψης ένας νέος δεν απολαμβάνει πια να παίζει ποδόσφαιρο, να περνάει χρόνο με την κοπέλα του ή τους φίλους του. Το σύμπτωμα αυτό ονομάζεται “ανηδονία”. Πολλά άτομα με κατάθλιψη συνειδητοποιούν την έκταση του συμπτώματος αυτού της ανηδονίας όταν βρεθούν αντιμέτωποι με την εορταστική ατμόσφαιρα των εορτών και αντιληφθούν ότι ούτε τις γιορτινές αυτές στιγμές δεν μπορούν να απολαύσουν. Αισθάνονται υποχρεωμένα τα άτομα αυτά να κρύψουν το βάθος της θλίψης τους με ένα μη αληθινό χαμόγελο ενώ όλοι γύρω τους φαίνεται πως διασκεδάζουν.

Στρατηγική αντιμετώπισης: Μην πιέζετε τον εαυτό σας να περάσει καλά στις εορτές υποχρεωτικά! Μιλήστε στους οικείους σας για τα προβλήματά σας. Ορίστε ρεαλιστικούς στόχους προς επίλυση των προβλημάτων σας. Μην κρίνετε πώς αισθάνονται οι άνθρωποι γύρω σας μόνο και μόνο από το φαίνεσθαι. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι και άλλοι πολλοί άνθρωποι έχουν προβλήματα όμοια με τα δικά σας. Αν αισθάνεστε θλιμμένος για 2 ή περισσότερες εβδομάδες για το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας σχεδόν καθημερινά ή αν δεν μπορείτε να αντλήσετε ευχαρίστηση από τις δραστηριότητές σας, τότε αναζητήστε βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας (ψυχολόγο, ψυχοθεραπευτή ή ψυχίατρο).

΄Ενα διάλειμμα από την καθημερινότητα, μία ευκαιρία για απολογισμό

Κατά τη διάρκεια των εορτών, οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και έτσι συχνά η περίοδος των εορτών συνιστά και μία περίοδο περισυλλογής σχετικά με την προσωπική τους πορεία. Πολλοί άνθρωποι συνηθίζουν να κάνουν απολογισμό για την χρονιά που πέρασε και να ορίζουν στόχους για την επόμενη χρονιά τις ημέρες αυτές. Αυτό όμως πολλές φορές οδηγεί στη συνειδητοποίηση ότι η κατάσταση στην οποία βρίσκονται απέχει πολύ από την επιθυμητή με αποτέλεσμα συναισθήματα απογοήτευσης και θλίψης.

Στρατηγικές αντιμετώπισης:

–O απολογισμός συνιστά μία πολύ σημαντική εσωτερική διεργασία, αλλά είναι καλύτερο να συμβαίνει σε μικρές και συχνές δόσεις, παρά σε υπερβολικά μεγάλες δόσεις μία φορά το χρόνο. Κάντε τακτικά διαλείμματα από την πολυάσχολη καθημερινότητά σας ώστε να συλλογιστείτε σχετικά με την πορεία σας. Αυτό θα σας επιτρέψει να προσαρμόσετε την πορεία σας πριν παρεκκλίνετε σημαντικά από τους στόχους σας.

-Ο απολογισμός είναι μία υγιής διεργασία όταν είναι ακριβής, ισορροπημένος και οδηγεί σε προσαρμοστικές αλλαγές. Να είστε ευγνώμων για όσα έχετε κατακτήσει. Μην επικεντρώνετε την προσοχή σας μόνο σε όσα σας λείπουν. Αν δεν είστε ικανοποιημένος με την κατάσταση της ζωής σας, σκεφτείτε νέους τρόπους αντιμετώπισης ώστε να αλλάξετε την κατάσταση αυτή που σας δυσαρεστεί. Αλλά πάντα πρέπει να θέτετε συγκεκριμένους, χειροπιαστούς και ρεαλιστικούς στόχους! Το να ορίζει κανείς μη ρεαλιστικούς ή αφηρημένους στόχους ή να προσπαθεί να διορθώσει τα πάντα ταυτόχρονα οδηγεί στην απογοήτευση. Συζητήστε με τους κοντινούς σας ανθρώπους τα προβλήματά σας και αποδεχτείτε τη βοήθειά τους όταν την χρειάζεστε.

Η θλίψη του να είσαι μακρυά από την οικογένεια κατά τη διάρκεια των εορτών

Με βάση τα ήθη και τα έθιμά μας, θεωρείται πως πρέπει κανείς να περνάει τις γιορτές με την οικογένειά του. Όταν όμως αυτό δεν είναι εφικτό, συχνά αισθάνεται κανείς θλίψη.

Στρατηγικές αντιμετώπισης: Δεν υπάρχει λόγος να μην περνάει κανείς ποιοτικό χρόνο με τα μέλη της οικογένειάς του ή τα κοντινά του πρόσωπα και εκτός των εορτών. Κανονίστε το πρόγραμμά σας ώστε να αναπληρώσετε το χρόνο που δεν καταφέρατε να περάσατε με τους δικούς σας ανθρώπους κατά τη διάρκεια των εορτών κάποια άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Εφόσον το επιθυμείτε, κανονίστε κάτι εναλλακτικό για τις φετινές εορτές με άλλους συγγενείς ή φίλους αν δεν μπορείτε να τις περάσετε με την οικογένειά σας. Το ότι η οικογένειά σας είναι μακρυά δεν σημαίνει ότι πρέπει κατ’ ανάγκην να περάσετε τις εορτές μόνοι σας.

H επιστροφή του πένθους για τους αγαπημένους μας ανθρώπους που δεν είναι πια εν ζωή

Επίσης, είναι συχνό κανείς να αισθάνεται την απουσία των οικείων του που δεν είναι πια εν ζωή πιο έντονα κατά τη διάρκεια των εορτών. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μία αναβίωση συναισθημάτων πένθους.

Στρατηγική αντιμετώπισης: Τα αγαπημένα σας πρόσωπα που δεν είναι πια εν ζωή θα κατέχουν πάντα μία ξεχωριστή θέση στην καρδιά σας. Ταυτόχρονα, είναι βέβαιο ότι οι αγαπημένοι σας άνθρωποι που δεν είναι πια κοντά σας θα ήθελαν εσείς να είστε καλά και να περάσετε όμορφα τις γιορτές ακόμα και χωρίς αυτούς. Μοιραστείτε τα συναισθήματά σας σχετικά με το πόσο σας λείπουν τα αγαπημένα σας πρόσωπα που έχουν αποβιώσει με την οικογένειά σας και τους φίλους σας που είναι μαζί σας τώρα, τιμήστε τα πρόσωπα αυτά με μία προσευχή, μία αφιέρωση ή απλώς μερικά απλά λόγια στη μνήμη τους.

Είναι αλήθεια ότι υπάρχουν μορφές κατάθλιψης που είναι πιο συχνές κατά τη διάρκεια του χειμώνα;

Ναι, μία μορφή κατάθλιψης είναι πιο συχνή κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Ονομάζεται, χειμερινή εποχιακή συναισθηματική διαταραχή (χειμερινή κατάθλιψη). Στην διαταραχή αυτή, επεισόδια κλινικής κατάθλιψης συμβαίνουν αργά το φθινόπωρο ή τους πρώτους μήνες του χειμώνα και υποχωρούν την άνοιξη και το καλοκαίρι. Συμπτώματα της κατάθλιψης που χαρακτηρίζουν τη μορφή αυτή περιλαμβάνουν: αύξηση της όρεξης, αύξηση του σωματικού βάρους, αύξηση της διάρκειας του ύπνου, αυξημένη ευαισθησία στην απόρριψη, αίσθημα βάρους στα χέρια και τα πόδια. Βάσει στατιστικών μελετών υπολογίζεται ότι η χειμερινή συναισθηματική διαταραχή επηρεάζει το 4-9% του γενικού πληθυσμού. Πρέπει να σημειωθεί ότι η διαταραχή αυτή συμβαίνει και στο Νότιο Ημισφαίριο κατά τη διάρκεια των χειμερινών για το Νότιο Ημισφαίριο μηνών (Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο) και χαρακτηρίζεται από παρόμοια συμπτώματα. Συνεπώς, δεν προκαλείται απλώς και μόνο από το στρες των εορτών των Χριστουγέννων, αλλά πρέπει να υπάρχει κάποια υποκείμενη βιολογική αιτιολογία. Πράγματι, φαίνεται πως η νόσος αυτή σχετίζεται με την αντίδραση του εγκεφάλου στη μειωμένη έκθεση στο ηλιακό φως που παρατηρείται καθώς η διάρκεια της ημέρας μειώνεται όλο και περισσότερο κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και του χειμώνα. Συνεπώς, η μειωμένη έκθεση στο φως φαίνεται πως επιδρά αρνητικά στη διάθεση και ακόμα μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε μερικά άτομα με σχετική ευαισθησία.

Ποια είναι η θεραπεία της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής;

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει την φωτοθεραπεία, δηλαδή την καθημερινή έκθεση σε λευκό φως ειδικού λαμπτήρα, ευρέος φάσματος και υψηλής φωτεινότητας για 60-90 λεπτά ημερησίως κάθε πρωί. Η θεραπεία συνήθως λαμβάνει χώρα στο σπίτι του ασθενούς αφού το μόνο που χρειάζεται είναι μία συσκευή φωτισμού ειδικών προδιαγραφών που δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή. Αντικαταθλιπτικά φάρμακα και ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να ενδείκνυνται.

Σας ευχαριστούμε πολύ για το ενδιαφέρον σας για το μηνιαίο newsletter μας σχετικά με την ψυχική υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ψυχική υγεία παρακαλούμε επισκεφτείτε την ιστοσελίδα μας

Θα θέλαμε να σας ευχηθούμε να έχετε (πραγματικά) ευτυχισμένες εορτές και να έχετε ένα νέο έτος με εσωτερική γαλήνη και ευτυχία.

Ευχαριστούμε πολύ,

Βασίλης Ν. Παναγόπουλος